Dyrektywa Omnibus a zmiany w sklepach internetowych

Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej podjęły działania mające na celu dostosowanie obowiązujących przepisów prawa do zmian zachodzących na rynku handlu internetowego. Rynek ten rozwija się wyjątkowo dynamicznie, a dodatkowo wiele z obecnie obowiązujących przepisów straciło na znaczeniu pod wpływem znacznego rozwoju technologii. Uchwalona dnia 27 listopada 2019 r. tzw. Dyrektywa Omnibus, ma poprawić bezpieczeństwo zakupów dokonywanych w Internecie i chronić użytkowników sieci przed nieuczciwymi praktykami sprzedawców. Jakie konkretnie zmiany wprowadza Omnibus? Przeczytasz o tym w dalszej części artykułu.

Co to jest dyrektywa Omnibus?

Dyrektywa Omnibus (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG oraz dyrektywy 98/6/WE, 2005/29/WE i 2011/83/UE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta) to ustawa zobowiązująca państwa członkowskie Unii Europejskiej do uchwalenia we wskazanym terminie swoich wewnętrznych przepisów krajowych. Przewiduje ona wprowadzenie sporych zmian w prawie konsumenckim, a szczególną uwagę skupia na działalności tzw. platform sprzedażowych typu marketplace. Wprowadza ona też szereg nowych obowiązków dla przedsiębiorców oferujących swoje towary na odległość i prowadzących sklepy internetowe. Najważniejsze z nich zostały omówione w dalszej części tego wpisu.

Dyrektywa Omnibus – od kiedy zacznie obowiązywać w Polce?

Dyrektywa Omnibus została uchwalona przez Parlament Europejski i Radę (UE) dnia 27 listopada 2019 roku. W oparciu o wspomnianą Dyrektywę państwa członkowskie Unii Europejskiej powinny do dnia 28 listopada 2021 r. przygotować i przyjąć krajowe ustawy, które miałyby zacząć obowiązywać od 28 maja 2022 r.

W Polsce oraz w kilku innych krajach należących do Unii Europejskiej mamy obecnie do czynienia ze sporym opóźnieniem w implementacji przepisów krajowych. Co prawda, proces legislacyjny w naszym kraju rozpoczął się latem 2021 roku, ale dopiero po 12 miesiącach projekt ustawy udało się skierować do Sejmu.

Na dzień dzisiejszy (10 października 2022 r.), opierając się na doniesieniach prasowych, można podejrzewać, że w Polsce ustawa zacznie obowiązywać w IV kwartale 2022 roku. Dnia 20 lipca 2022 r. rządowy projekt ustawy skierowano do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu. Z projektem ustawy oraz z aktualnym statusem jego procesu legislacyjnego można zapoznać się na stronach Sejmu RP: https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/agent.xsp?symbol=RPL&Id=RM-0610-76-22

Warto w tym miejscu podkreślić, że pomimo swojej obszerności i mnogości zmian jakie wprowadza Dyrektywa Omnibus, jej tzw. vacatio legis wynosi tylko 14 dni. Oznacza to, że przedsiębiorcy otrzymają zaledwie dwa tygodnie, licząc od dnia ogłoszenia ustawy, na dostosowanie swoich biznesów do nowych przepisów.

Jakie zmiany wprowadza dyrektywa Omnibus?

Najważniejsze ze zmian, które wprowadza Dyrektywa Omnibus, a które bezpośrednio dotyczą właścicieli sklepów internetowych, to te dotyczące opinii publikowanych w Internecie oraz te mające zniwelować nieuczciwe praktyki stosowane podczas promocji cenowych.

Uwiarygodnienie opinii konsumenckich

Pozytywne opnie o sklepie internetowym oraz opinie dotyczące oferowanych w nim produktów stanowią spore wsparcie w procesie sprzedaży i nierzadko to one determinują podjęcie decyzji o zakupie.

Sprzedawcy internetowi bardzo szybko zauważyli potencjał drzemiący w opiniach konsumenckich i zaczęli przykładać coraz większą wagę do procesu ich pozyskiwania. Niestety część przedsiębiorców postanowiła obrać drogę na skróty i zaczęła posuwać się do nieetycznych sposobów gromadzenia opinii. Na rynku szybko pojawiły się też firmy oferujące publikowanie fałszywych, bo niepopartych faktyczną wiedzą o produkcie, opinii. Ten niebezpieczny proceder dotyczy zarówno opinii publikowanych bezpośrednio w miejscu sprzedaży produktu (np. w sklepie internetowym), ale też opinii rozsianych po różnego rodzaju forach internetowych, blogach i serwisach social media.

Dyrektywa Omnibus wprowadza zatem zmiany, które mają ułatwić konsumentom samodzielnie podejmowanie decyzji zakupowych i uwolnić ich od manipulacji ze strony fikcyjnych opinii. Po wejściu w życie nowych przepisów sprzedawcy internetowi, którzy publikują na swoich stronach opinie, będą zobowiązani do informowania swoich klientów o tym, czy i w jaki sposób weryfikują wiarygodność tych opinii, tzn. czy faktycznie pochodzą one od osób, które zakupiły dany produkt. Należy w tym miejscu podkreślić, że Omnibus nie wymaga od przedsiębiorców, aby weryfikowali pozyskiwane opinie, ale jeśli tego nie robią, to mają w zrozumiały i widoczny sposób poinformować o tym swoich klientów.

Oczywistym wydaje się zatem, że najwięcej na tych zmianach zyskają sprzedawcy, którzy pozyskują opinie w uczciwy sposób oraz weryfikują ich autentyczność.

Informowanie o najniższej cenie produktu w okresie 30 dni

Kolejnym istotnym zagadnieniem, którym ma zająć się Dyrektywa Omnibus, będą nielegalne praktyki stosowane przez sprzedawców przy okazji różnego typu promocji. Niestety coraz bardziej popularne w ostatnich latach staje się zjawisko sztucznego zawyżania cen, na krótko przed planowaną promocją, aby później tę cenę fikcyjnie obniżyć. Tego typu nieetyczne zachowania nasilają się każdego roku w okresie poprzedzającym Black Friday oraz Święta Bożego Narodzenia. Nowe przepisy mają umożliwić klientom łatwą weryfikację proponowanej w ramach danej promocji ceny oraz szybkie porównanie jej z najniższą ceną produktu stosowaną w okresie ostatnich 30 dni. Dzięki temu konsument będzie mógł właściwie ocenić atrakcyjność każdej promocji cenowej.

Sprzedawcy obniżając cenę jakiegoś produktu lub usługi będą zobowiązaniu do tego, aby obok nowej ceny wyświetlać również informację o tym, ile wynosiła najniższa cena tego produktu w okresie ostatnich 30 dni z przed ogłoszenia aktualnej promocji. Przepis ten ma mieć zastosowanie w każdej sytuacji, w której klient jest informowany o okazyjnej obniżce ceny. W sytuacji, gdy produkt objęty aktualnie promocją został wprowadzony do sprzedaży w okresie krótszym niż 30 dni, to przedsiębiorca będzie miał obowiązek poinformować konsumentów o tym ile wynosiła jako najniższa cena w okresie pomiędzy jego wprowadzeniem do sprzedaży, a dniem startu promocji cenowej.

Należy również podkreślić, że wyżej opisane zasady będą miały zastosowanie we wszystkich formach reklamy, na których pojawia się promocyjna cena produktu.

Zatem postanowienia, które niesie ze sobą Dyrektywa Omnibus zobowiązują sprzedawców do dokumentowania całej historii zmian cen produktów, aby w każdej chwili mogli oni wykazać, że właściwie realizują nowe przepisy.

Jakie kary za nieprzestrzeganie Omnibusa?

Nowe przepisy jeszcze nie weszły w życie, ale już wiemy, że brak zgodności z nimi może być dla przedsiębiorców bardzo kosztowny. Niewykonanie obowiązków informacyjnych wynikających z przepisów ma skutkować karą finansową nałożoną przez Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej, a kara ta może osiągnąć wysokość 20 tys. zł (w przypadku trzykrotnej recydywy wysokość kary może wzrosnąć do 40 tys. zł).

Niestosowanie się do zasad, które wprowadza (za pośrednictwem krajowych ustaw) Dyrektywa Omnibus może zakończyć się również interwencją ze strony Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Mowa tutaj o sytuacji, w której stosowane praktyki godzą jednocześnie w zbiorowe interesy konsumentów. Taka interwencja UOKiK może zakończyć się wysoką karą pieniężną (do 10% obrotu) oraz dodatkowymi formami rekompensaty.

BestSeller: sklep internetowy zgodny z dyrektywą Omnibus

Aktualnie cały czas oczekujemy na przedstawienie ostatecznego kształtu ustawy, ale przygotowaliśmy już projekt kluczowych zmian, które umożliwią sprzedawcom korzystającym z naszego oprogramowania, dostosowanie ustawień swoich sklepów internetowych do nowych przepisów.

Funkcjonalność sklepu internetowego BestSeller już teraz w istotnym stopniu umożliwia realizację postanowień Dyrektywy Omnibus, ale w najbliższym czasie wdrożymy pakiet dodatkowych zmian, które uzupełnią ewentualne braki funkcjonalne. Każdy sklep internetowy objęty naszą usługą wsparcia technicznego otrzyma na czas niezbędną aktualizację.

Gdy tylko poznamy ostateczny kształt ustawy, artykuł ten zostanie zaktualizowany o informację opisującą wprowadzane przez nas rozbudowy i modyfikacje...

Aktualizacja z dnia 21.12.2022r.

Oprogramowanie sklepu BestSeller zostało rozszerzone o funkcjonalności umożliwiające:

• Informowanie o najniższej cenie produktu z okresu ostatnich 30 dni sprzed rozpoczęcia aktualnej promocji obniżającej cenę.
• Informowanie o sposobie weryfikacji lub o braku weryfikacji opinii publikowanych na stronie sklepu internetowego.

Powyższe zmiany zostały szerzej opisane w instrukcji: Dostosowanie ustawień sklepu internetowego do tzw. dyrektywy Omnibus